Verslag van onze stagiair: Harm van Barneveld
4e jaars student watermanagement Hogeschool Rotterdam
In de laatste paar maanden van 2021 is er veel gebeurd op het terrein. Vooral op het gebied van klimaatadaptatie (omgaan met klimaatverandering) zijn er veel stappen gezet. We willen namelijk iedere druppel regenwater die op het terrein valt, opvangen en hergebruiken, zodat we het niet via het riool hoeven af te voeren.
“Misschien ben je mij al eens tegen gekomen bij De Kas. Maar voor diegene die mij nog niet kennen: ik ben Harm van Barneveld, 21 jaar en student watermanagement aan de Hogeschool Rotterdam. Ik loop stage bij Stadskwekerij de Kas en in ik neem jullie in dit verslag mee op een digitale rondleiding over het terrein.”
Toen ik aan mijn stage begon, kon er al 18.000 liter (zo’n 75 kliko’s) regenwater worden opgevangen op het terrein. Maar er is meer berging nodig om al het regenwater dat tijdens een flinke bui valt, een plaats te geven. Daarom zijn we met een aantal extra maatregelen aan de slag gegaan om meer ruimte te creëren voor groen én regenwater.
Wat zit er in de grond?
Voordat we extra maatregelen voor het bergen en infiltreren van het regenwater konden nemen, wilde ik eerst meer weten over het terrein. Daarom heb ik zelf vier peilbuizen gemaakt van gerecyclede materialen. Hiermee kan ik de grondwaterstand meten, waardoor ik beter kan zien wat er gebeurt in de ondergrond als het heeft geregend. Daarnaast heb ik op elk punt een grondboorproef gedaan wat mij meer vertelt over de samenstelling ervan. Vooral interessant hierbij is de verschillende soorten verhardingen (asfalt, terrastegels) en uiteenlopende soorten grond (zand, zware klei) die we zijn tegengekomen.
Weet jij wat er onder de grond zit van jouw eigen achtertuin?
Kuil als overstort
Een maatregel die wat beter verstopt zit op het terrein is de relatief kleine regenwater retentievijver, ofwel: tijdelijke vijver. Deze zit helemaal rechtsachter in de hoek, je komt hem vanzelf tegen als je de tuin inloopt. In deze kuil kan het overtollige water worden opgevangen wanneer de regenwatertank (van 1,5 kuub) achter het insectenhotel vol is. Via een overstort loopt het regenwater hier automatisch in over. Deze kuil heeft ook een inhoud van ongeveer 1,5 kuub. Bij een gemiddelde regenbui zal er op dit deel van het kasdek 3 kuub water vallen, wat dus precies moet passen. In nood kan bij een extreme bui het regenwater ook nog overstorten op het verlaagde grindterras onder de pergola. Met deze maatregelen hopen we dat een deel van het terrein beter bestand is tegen hevige regenbuien.
Je kunt dit zelf ook doen met je eigen regenton door een overstort uit de ton de tuin in te laten lopen naar een kuil. Dat is ook nog eens goed voor de biodiversiteit, want een ondiepe kuil trekt al gauw vogels, kikkers en andere dieren aan.
Geul met beweegbare klep
Aan de achterkant van de kassen hebben we wat ingrijpender maatregelen genomen. Hier staat een melktank met een inhoud van 10,5 kuub. Deze moet – bij een overvloed aan regenwater – óók kunnen overstorten. Aangezien deze tank voor meer dakoppervlak verantwoordelijk is, moet de overstort ook meer capaciteit hebben. Daarom hebben we met vijverfolie en allerlei restanten stenen een geul op hoogte gemaakt die het water over een lengte van 15 meter langs de kassen voert naar een wadi. Voordat het water de wadi in kan stromen hebben we een beweegbare klep gemaakt. Hiermee kunnen we in tijden van droogte het water in de geul vasthouden om de planten uit de kwekerij te kunnen onderdompelen als ze extra water nodig hebben.
Retentievijver als eindstation
De wadi is een grote ondiepe kuil waar water tijdelijk in kan worden vastgehouden. Ook hier kunnen we kratten met planten en stekjes in kwijt om te dompelen. Dit voegt dus meer capaciteit toe en laat regenwater goed infiltreren. Als de wadi ook vol loopt kan het water via een simpele stuw verder stromen in een kleinere geul. Deze heeft veel minder ruimte en is bedoeld om kleine hoeveelheden water af te voeren als de wadi vol is. Dit water loopt voor het afhaalpunt van Rechtstreex langs in een grote retentievijver. De grote retentievijver is het eindstation van al het water en zal ongeveer 10 kuub inhoud krijgen. Naast de melktank laten we hier ook nog een andere regenwatertank op overstorten.
Elk onderdeel heeft zijn eigen functie, het afvoeren van water wordt op verschillende punten vertraagd of opgevangen.
Rioolput als laatste redmiddel
Als laatste redmiddel hebben we op het terrein nog wel een rioolput die als overstort kan dienen voor de grote retentievijver. Zo hopen we dat wateroverlast op het terrein van De Kas verleden tijd is. Omdat het regenwater de inlaat van deze rioolput pas helemaal op het einde bereikt – als alle buffers vol zitten – is het dus écht alleen een noodoplossing.
Kom kijken als het regent
Hier nemen we klimaatadaptieve maatregelen op grotere schaal, maar dit kan natuurlijk ook in je eigen achtertuin. Met deze maatregelen hopen we je te inspireren en stimuleren om zelf ook aan de slag te gaan met klimaatadaptieve maatregelen. Zo maken we sámen onze stad Rotterdam toekomstbestendig!
Hopelijk heb ik je een goed beeld gegeven van de aanpassingen aan het terrein. Het is natuurlijk aan te raden om zelf een kijkje te nemen.
Tip: als het hard regent kun je de maatregelen volop in actie zien! 😊
